Yapraklar hem ağaçların bir parçasıdır hem de hayatın süsüdür. Yaprakların en güzel tarafı da mevsime göre renk değiştirmeleridir. İlkbaharda ve yazın yemyeşil olan yapraklar sonbaharın gelişi ile sararmaya ve kızarmaya başlar. Yaprakların her hali şiirlere ve şarkılara konu olacak kadar güzeldir ama akıl neden böyle olduğuna dair soruyu da sormadan edemez. Yapraklar normalde yeşilken sonbahar mevsimi ile birlikte renk değiştirirler. Sonbahar yaprakları sarı, kırmızı ve turuncu tonlarında olur ve görsel bir şölene imza atarlar. Yaprakların renk değiştirmesi aslında ağaçların kendini kışa hazırlama biçimidir.
Ağaçlar yazın yeşildir. Özellikle de meşe ve akçaağaç. Her ağacın yaprak yapısı da farklıdır. Çünkü bu ağaçların yapraklarında yeşil bir pigment olan klorofil bulunur. Ağaçların klorofil üretebilmek içinse güneş ışığına gereksinim duyarlar. Klorofil ise suyu hidrojen ve oksijenleri ne ayırabilmek için güneş ışığından faydalanır. Bu sırada da yapraklar yapraklar karbondioksit gazını emer. Bu işlem sonunda ortaya karbonhidrat ve oksijen çıkar. Bu işleme fotosentez adı verilir.
Yaprakların çoğu yeşil klorofil pigmentlerinin yanı sıra sarı, turuncu ve kırmızı karatenoit de içerir. Karatenoit de bir pigment çeşididir. Ağaçlar karatenoit üretebilmek için ışığa gerek duymazlar. Karatenoitler güneş ışığını emerek klorofile aktarırlar. O yüzden ikinci adları yardımcı pigmenttir. Yaz aylarında karoten, likopen ve ksantofil gibi yardımcı pigmentleri çok fazla göremiyoruz. Zira yeşil renkli klorofiller onları gizliyor.
Sonbahara girmek hem günlerin kısalması hem de havanın daha soğuk olacağı anlamın gelir. Bu yüzden de ağaçlar kış uykusu için daha fazla besin depolamaya programlıdır. Depolama işlemi için yapraklardan azot ve fosfor çekilir. Yaprakların dal ve gövdeleri arasında mantara benzeyen hücreler oluşur. Bu da yaprakların besin ve suyunun azalmasına sebep olur. Gün ışığı azaldıkça klorofil sentezi de yavaşlar. Fakat eski klorofiller parçalanmaya devam eder. Her yaprağın deposu gittikçe azalmaya başlar. Ağaçların çoğunda yeşil renkler solar ve sarı ve turuncu pigmentler ortaya çıkar.
Mor ve kırmızı pigmentlere gelince. Onlar hava serinlemeye başladığında ilk olarak yapraklarda oluşmaya başlar ve onları şarap rengin boyar. Bu pigmentler aynı zamanda turpa kırmızı, patlıcana mor ve yabanmersinine de mavi rengini verir. Antosiyanin pigmentleri olarak da bilinirler. Bilim adamlarına göre antosiyanin, ağacın bir nevi güneş koruyucusudur. Bu pigment yoğun güneş ışığı ve serin havanın da yardımıyla yaprakların şekerli özsuyuna yapılır ve aslında görevleri de yaprak yapısı, yaprağın renkleri, Yaprağın yapısı, sonbahar yaprakları, sonbahar mevsimi, yapraklar aşırı güneş ışığından korur. Cildimizde aynı görevi melanin pigmenti yapar.
En güzel renk tonları ise sonbahar başlangıcından birkaç hafta sonra serin ve güneşli günlerin ardından başlar. Hava sıcaklığı 0-7 derece arasındayken daha çok antosiyanin oluşur. En harikulade yapraklar ABD’de Vermont’tadır. Sonbahar kışa dönerken renkler solar ve yapraklar dökülür. Yapraklar dallara ince damarlar vasıtasıyla tutunur. Havaların soğumasıyla birlikte rüzgarların da etkisiyle yapraklar toprağı örter. Sarı ve kırmızı renkli pigmentler yapraklar yere düştükten sonra da günlerce yaprakta kalabilir. Yaprağın renkleri yeşilden kahverengiye bir serüven yaşar. Yapraklar bir süre sonra da kahverengiye döner ve kurur. İşte üzerine bastığımızda hışırdayan kuru yapraklar bu kahverengi yapraklardır.
