Atmosfer olarak bilinen gezegenimizi çevreleyen gaz zarfı, beş ayrı katman halinde düzenlenmiştir. Bu katmanlar zemin seviyesinde başlar, deniz seviyesinde ölçülür ve uzay boşluğu dediğimiz şeye yükselir. Sıfırdan onlar
troposfer,
stratosfer,
mezosfer,
termosfer ve
exosphere .
Bu büyük beş katmanın her birinin arasında, sıcaklık değişimlerinin, hava bileşiminin ve hava yoğunluğunun meydana geldiği “duraklamalar” olarak adlandırılan geçiş bölgeleri bulunur. Duraklar dahil, atmosfer toplam 9 katman kalınlığındadır!
Troposfer: Havanın Olduğu Yer
Troposfer, atmosferin tüm katmanları arasında, en aşina olduğumuz (farkında olun ya da olmayın) dibinde – Dünya’nın yüzeyinde yaşadığımız için. Dünya’nın yüzeyini sarar ve yukarı doğru yaklaşık yüksekliğe kadar uzanır. Troposfer, ‘havanın döndüğü yer’ anlamına gelir. Günlük havamızın gerçekleştiği katman olduğu için çok uygun bir isim .
Deniz seviyesinden başlayarak, troposfer 4 ila 12 mil (6 ila 20 km) yüksekliğe çıkar. Bize en yakın olanın üçte biri, tüm atmosferik gazların% 50’sini içerir. Atmosferin bütün yapısının nefes alabilen tek kısmı budur. Güneşin ısı enerjisini emen yeryüzü tarafından aşağıdan ısıtılan havası sayesinde, troposferik sıcaklıklar katmana doğru ilerlerken azalır.
Tepesinde tropopoz adı verilen ve troposfer ile stratosfer arasında bir tampon olan ince bir katman vardır .
Stratosfer: Ozonun Evi
Stratosfer, atmosferin bir sonraki katmanıdır. Dünya yüzeyinin 4 ila 12 mil (6 ila 20 km) üzerinde 50 km’ye (31 mil) kadar uzanır. Bu, çoğu ticari uçağın uçtuğu ve hava balonlarının gittiği katmandır.
Burada hava yukarı aşağı akmaz, çok hızlı hareket eden hava akımlarında dünyaya paralel olarak akar . Güneşin zararlı UV ışınlarını absorbe etme becerisine sahip olan güneş radyasyonu ve oksijenin yan ürünü olan doğal ozon (O3) bolluğu sayesinde yukarı çıktıkça sıcaklığı da artar . (Meteorolojide sıcaklıklar yükseldikçe arttığında, buna “tersine dönme” denir.)
Stratosferin tabanında daha yüksek sıcaklıklara ve tepesinde daha soğuk hava olduğundan, atmosferin bu bölümünde konveksiyon (gök gürültülü fırtınalar) nadirdir. Aslında fırtınalı havalarda kümülonimbus bulutlarının örs şeklindeki tepelerinin olduğu yerde alt katmanını gözle görülür şekilde görebilirsiniz. Nasıl yani? Katman, konveksiyon için bir “başlık” görevi gördüğünden, fırtına bulutlarının üst kısımlarının dışarıya doğru yayılmaktan başka gidecek yeri yoktur.
Stratosferden sonra, yine bu kez stratopoz adı verilen bir tampon katman var .
Mezosfer: “Orta Atmosfer”
Mezosfer, Dünya yüzeyinin yaklaşık 31 mil (50 km) üzerinde başlayıp 53 mil (85 km) ‘ye kadar uzanır. Mezosferin en üst bölgesi, Dünya’da doğal olarak meydana gelen en soğuk yerdir. Sıcaklıkları -220 ° F (-143 ° C, -130 K) altına düşebilir!
Termosfer: “Üst Atmosfer”
Sonra mezosferin ve mezopoz Termosfer gelir. Dünyanın 53 mil (85 km) ve 375 mil (600 km) üzerinde ölçüldüğünde, atmosferik zarf içindeki tüm havanın% 0,01’inden daha azını içerir. Buradaki sıcaklıklar 3.600 ° F’ye (2.000 ° C) ulaşır, ancak hava çok ince olduğundan ve ısıyı aktaracak çok az gaz molekülü olduğundan, bu yüksek sıcaklıklar cildimiz için şaşırtıcı derecede çok soğuk hissedecektir.
Exosphere: Atmosfer ve Dış Uzayın Buluştuğu Yer
Dünyanın yaklaşık 6.200 mil (10.000 km) yukarısında, atmosferin dış kenarı olan ekzosfer bulunur. Hava durumu uydularının dünyanın yörüngesinde döndüğü yerdir .
Ya İyonosfer?
İyonosfer kendi ayrı katmanı değil, aslında atmosfere yaklaşık 37 mil (60 km) ila 620 mil (1.000 km) yükseklik arasında verilen addır. (Mezosferin en üst kısımlarını ve tüm termosfer ve ekzosfer’i içerir.) Gaz atomları buradan uzaya sürüklenir. İyonosfer olarak adlandırılır çünkü atmosferin bu bölümünde güneşin radyasyonu iyonlaşır veya dünyanın manyetik alanlarını kuzey ve güney kutuplarına doğru hareket ettirirken birbirinden ayrılır . Bu ayrılma , dünyadan auroralar olarak görülüyor .
