Avrupa’nın birçok yerinde bu hafta bazı fantastik şimşek gösterileriyle gök gürültülü fırtınalar yaşandı. Güzel ve ölümcül bir doğal fenomen olan şimşek, basitçe ani, elektrostatik bir boşalmadır – atmosferdeki yüklü bölgeler bu deşarj yoluyla kendilerini geçici olarak eşitlerken bir ‘kıvılcım’ veya ‘flaş’.
Ama ilk etapta atmosferin yüklü bölgelerini yaratan nedir? Kısacası, dolu parçacıklarının diğer küçük buz parçacıkları ile bir fırtına sırasında çarpışmasıdır, bu da elektronların birinden diğerine aktarılmasıyla sonuçlanır. Daha küçük buz parçacıkları bir elektron kaybeder ve çarpışma sırasında pozitif bir yük alırken, dolu bir elektron ve dolayısıyla bir negatif yük kazanır. Farklı ağırlıkları ve fırtına yükselmesi ile etkileşimleri nedeniyle dolu, bulutun dibine doğru düşer ve daha küçük buz parçacıkları üstte toplanarak bulutun farklı alanlarına sırasıyla negatif ve pozitif yük verir. Önemli bir yük farkı oluştuğunda, yüklü bölgeleri eşitlemek için hızlı bir elektrik boşalması olur – aksi takdirde yıldırım olarak bilinir.
Uzay ve zamanda yayılma ve dallanma şeklini etkileyebilen yıldırım deşarjının polaritesidir. Farklı yıldırım ‘tiplerine’ yol açan, bunun yanı sıra başlangıç ve bitiş noktaları ve hareket yönüdür. Şimşek yere, havaya veya bulutların içine çarpabilir, ancak buluttan yere flaşlardan yaklaşık 5 ila 10 kat daha fazla bulut parlaması vardır.
Buluttan Yere (CG) Yıldırım
CG yıldırımında, kademeli lider olarak adlandırılan bir negatif yük kanalı, ‘çatallı’ bir düzende aşağı doğru zikzak yapacaktır – bu nedenle bazen çatallı yıldırım olarak adlandırılır. . Bu basamaklı lider insan gözüyle görünmez ve bir milisaniye içinde yere iner. Yere yaklaştıkça, negatif yüklü kademeli lider, normalde bir ağaç, ev veya telefon direği gibi uzun bir şeyin içinden uzanan pozitif yüklü bir kanala, bir flamalara çekilir. Zıt yüklü lider ve flama bağlandığında, güçlü bir elektrik akımı akmaya başlar (bu nedenle bir fırtına sırasında uzun bir nesnenin altında durmak neden tavsiye edilmez!). Bir dönüş darbesi (yıldırım olarak gördüğümüz çok parlak görünür flaş) saniyede yaklaşık 60.000 mil hızla buluta doğru geri gider ve bir flaş 20 kadar dönüş vuruşundan oluşur.
Negatif Buluttan Yere Yıldırım (-CG)
En yaygın CG flaşları, aşağı doğru hareket eden, negatif yüklü kademeli bir lider tarafından başlatılır ve bunu yukarı doğru hareket eden bir dönüş darbesi izler. Bu flaşın net etkisi, negatif yükü buluttan yere düşürmektir. Negatif CG yıldırım çarpmaları, kendilerine özgü aşağı doğru dallanmalarıyla tanımlanabilir.
Pozitif Buluttan Yere Yıldırım (+ CG)
Daha az yaygın olan CG flaşları, aşağı doğru hareket eden, pozitif yüklü kademeli bir lider tarafından başlatılır ve bunu, pozitif yükü toprağa düşüren yukarı doğru hareket eden bir dönüş darbesi izler. Bu tür şimşek, genellikle süper hücreli gök gürültülü fırtınalar ve fırtına çizgilerinin arkasındaki tabakalı yağış bölgeleri ile ilişkilidir. Pozitif buluttan yere yıldırım çarpmaları tipik olarak çok parlaktır (diğer yıldırım faaliyetlerine göre) ve yere yakın dallanma eksiklikleriyle tanımlanabilir. Bu tür şimşeklerden gelen gök gürültüsü çok yüksek ve bir dizi derin, düşük frekanslı ses patlaması gibi ses çıkarabilir. Sprite’lar (yan kutuya bakın) genellikle daha yoğun pozitif CG’lerle ilişkilendirilir.
Buluttan Havaya (CA) Yıldırım Bu, bir buluttan açık havaya sıçrayan ve aniden sona eren bir deşarjı ifade eder – aslında, CG yıldırımı, ana kanaldan havanın ortasına uzanan dallar aracılığıyla CA yıldırımını içerir. Bununla birlikte, en çarpıcı örnekler, kümülonimbus bulutlarının kenarlarından uzun, parlak şimşek kanallarının uzandığı zaman ortaya çıkar.
Yerden Buluta (GC) Yıldırım
, Yerdeki bir nesneden kaynaklanan yukarı doğru hareket eden bir lider tarafından başlatılan bulut ile yer arasında bir deşarj. Yerden Buluta yıldırım çarpmaları – bazen yukarı doğru hareket eden yıldırım olarak adlandırılır – uzun kulelerde ve gökdelenlerde yaygındır. GC yıldırım aynı zamanda polaritede pozitif veya negatif olabilir. Yukarı doğru dallanmayı gösteren yıldırım, yerden buluta flaşın açık bir göstergesidir, ancak yukarı doğru hareket eden bazı yıldırım bulut tabanının altında dalsızdır.
Intracloud (IC) Yıldırım
Bu en yaygın deşarj türüdür ve buluttaki farklı şarj bölgeleri arasında atlayan tek bir fırtına bulutu içine gömülü yıldırım anlamına gelir.
Yıldırım Şimşeği , gerçek yıldırım kanalının bulutların içinde veya ufkun altında olduğu (yani gözlemci tarafından görülemeyen) bir yıldırım boşalmasıyla aydınlatılan bulutları tanımlamak için kullanılan bir terimdir. Genellikle IC yıldırımıyla ilişkilendirilse de, ürettiği ışık parıltısının yanı sıra bulutlar veya arazi tarafından gizlenen herhangi bir yıldırımdır.
Bununla ilgili bir terim olan ısı şimşeği , gök gürültüsünün duyulamayacağı kadar uzakta olan herhangi bir yıldırım veya yıldırımın neden olduğu aydınlatmadır. Şimşek adını aldı, çünkü gök gürültülü fırtınaların yaygın olduğu bir zamanda, sıcak yaz gecelerinde sıkça görülüyor.
Buluttan Buluta (CC) Yıldırım (veya bulutlararası yıldırım)
Nadir de olsa, yıldırım bir buluttan diğerine (veya daha fazlasına!) Da gidebilir. Örümcek şimşekleri, genellikle tabakalı bulutların alt tarafında görülen uzun, yatay hareket eden flaşları ifade eder. (Tek bir bulut içindeki bulut içi şimşek ile karıştırılmamalıdır).
