Türkiye’de konumu dolayısıyla jeopolitik bir öneme sahip olmasının yanı sıra dört mevsimin yaşandığı nadir ülkelerden birdir. Bu sebeple pek çok hava koşuluna ve konumu dolayısıyla pek çok rüzgar tipine maruz kalmaktadır. Peki bu rüzgarların yönleri ve isimleri nedir?
1- Yıldız Rüzgârı
Kuzey tarafından esen, adı Türk balıkçılar tarafından konulan soğuk rüzgâra yıldız ismi verilmiştir. Genel olarak Marmara denizi ve Karadeniz üstünden soğuk olarak esen cephenin geçişinden sonra esmektedir. Yıldız rüzgârı kışın soğuk hava yazın da serin hava taşımaktadır.
2- Poyraz Rüzgârı
Kuzeydoğu tarafından esen, Karadeniz bölgesinin kuzey doğuya doğru bakan kıyılarıyla İstanbul Boğazı tarafında hasar yaratacak şiddette esen soğuk rüzgâra poyraz adı verilmektedir.
Güney Rusya bölgesi üstünde oluşan yüksek basınçla birlikte yoğun derecede soğuk havanın güney bölgesine, Karadeniz’in sıcak olan deniz tarafına doğru uzanması sebebiyle güney bölgesinde hem kararsız ve hem de hamleli rüzgâr oluşur bu rüzgâra da poyraz ismi verilmektedir.
Poyraz rüzgarının hamlesi ve şiddeti, kuzeyde biriken yüksek basınçla güney bölgesindeki, yani Karadeniz üstündeki alçak hava basıncı arasındaki basıncın farkına göredir. Basıncın farkı arttıkça rüzgârın hızı da hamlesi de artış göstermektedir. Poyraz kış mevsiminde Türkiye’nin Karadeniz bölgesine bakan kısımlarda ve Karadeniz’de kar yağışına sebep olmaktadır.
3- Lodos Rüzgârı
Türkiye bölgesinin batı taraflarında, güney batı yönlerinde esmekte olan sıcak rüzgâra lodos adı verilmektedir.
Nadiren hamlesi ve hızı yaklaşık 40 ila 60 Knots’a kadar ulaşarak etkili rüzgarlar oluşturmaktadır. Denizciler ve balıkçılar için oldukça önemli bir rüzgardır. Yağmurdan sonra sıcak havalara sebep olmaktadır. Özellikle de kış aylarında, sıcak esmesi sebebiyle karların kolayca erimesine sebep olmakta ve bazen sel, taşkın su baskınlarına neden olmaktadır. Aynı zamanda lodosun estiği süre boyunca sıcaklıkların normalden fazla olmasına neden olan bir rüzgâr çeşididir.
Zaman zaman Marmara, Batı Akdeniz ve Ege’de deniz ulaşımını olumsuz yönde etkilediği gibi hem denizde hem de karada mal ve can güvenliğini tehlikeye atan bir rüzgardır.
4- Meltem Rüzgârı
Bütün yaz mevsimi boyunca Doğu Akdeniz bölgesinde düzenli olarak esmekte olan kuzey batılı bir rüzgâr tipidir. Özellikle de ağustos ve temmuz aylarında hem çok kuvvetli hem de düzenli olarak esmektedir. Muson rüzgarları ile arasında oluşum şekilleri ile benzerlikler bulunmaktadır. Genel olarak Doğu Akdeniz bölgesinde alçak basıncın oluşması ya da yerleşmesi esnasında görülmektedir. Meltem rüzgarının hızı 15 ila 20 Knots’dur. Öğle vaktinden sonra zaman zaman rüzgârın hızı yaklaşık 30 ve üzeri Knots’u bulmaktadır. Yaz geceleri ise rüzgârın hızı ve hamlesinde azalmalar görülmektedir. Aynı özellikleri taşımakta olan ve Ege bölgesinde esen rüzgâr da yerel halkın ifadesi ile “imbat” olarak adlandırılmıştır.
5- Keşişleme Rüzgârı
Güneydoğu bölgesinden esmekte olan adı yerel denizciler ve balıkçılar tarafından verilen sıcak ve oldukça kuru bir rüzgardır. Keşişleme rüzgarının etkilediği bölgelerde sıcaklıkların fazlalaşmasına sebep olduğu için havaları da kurutmaktadır.
6– Karayel Rüzgârı
Yağmurlu günleri izleyen yaklaşık 2 ila 3 gün süresince devamlı olarak esmekte olan kuzey batı bölgesinden gelen rüzgâra karayel adı verilmektedir. Rusya ülkesi içinde ve balkanların kuzeyinde oluşan alçak basınca sahip ve buna bağlı olarak cephe sistemlerinin geçişleri anında gözlenmekte olan rüzgâr çeşididir. Rüzgar yönleri yüksek dağların kuytu kısımlarında, yamaçların aşağısından alçalan rüzgâr ısınıp fön tipinde bir özellik taşımaktadır. Karayel rüzgarından etkilenen bölgelerde kuru, sıcak ve hoş bir hava gözlemlenmektedir.
7- Kıble Rüzgârı
Güney bölgesinden başlayarak esen ve güney tarafı simgeleyen “kıble” ismi verilen, oldukça nemli ve sıcak rüzgârdır. Orta Akdeniz bölgesinde oluşan alçak basınca sahip Türkiye’de de bu tür rüzgârlar görülmektedir.
8- Gündoğusu Rüzgârı
Doğu yönünden esen oldukça kuru ve soğuk rüzgardır. Güney Rusya ülkesi ile Kafkas ülkelerinde yüksek basıncın görülmesi halinde bu rüzgâr çeşidi daha çok görülmektedir. Gündoğusu rüzgârı genel olarak yağışların kesilmesine sebep olmaktadır.
9- Günbatısı Rüzgârı
Batı yönünden esen oldukça nemli ve sıcak rüzgarlardır. Günbatısı rüzgârı özellikle yurdun batı kesimlerinde yağmurlara sebep olmaktadır. Karadeniz ve Marmara bölgesi üstünden cephe sistemleri ve alçak basıncın her geçişi esnasında gözlemlenen ve zaman içerisinde karada ve denizde de yaşamı olumsuz etkileyen bir rüzgar çeşitdir.
