Hortumlar ani sıcaklık ve basınç değişimlerine bağlı olarak oluşurlar.
Yeryüzünden buharlaşma ile yükselen sıcak hava yukarıya çıktığında kümülüs sınırında soğur ve bulutları oluşturur. Su buharı eğer çok hızlı şekilde yükselirse, kümülüs seviyesine çıktığında aradaki büyük sıcaklık farkından dolayı hızla soğur ve buradaki bulutlar tarafından emilmeye başlanır. Sıcak ve nemli hava yükseldikçe ve yukarıdaki soğuk bulutlar emdikçe kararsızlık meydana gelir.
Sıcak olan bölgede birden basınç düştüğü için yüksekten alçağa yani soğuktan sıcağa doğru bir basınç değişimi olur ve şiddetli rüzgarlar oluşturur. Rüzgar ile soğuyan su buharı yoğunlaşarak ağırlaşır ve hava dönmeye başlar.
Bu dönme hareketi hava yükselmesinin etkisiyle gittikçe dikey konuma gelir, spiral şekil alır ve hortum oluşur.Hortumlar oluştuğu andan itibaren, dönmenin etkisiyle sıcak havayı daha çabuk yukarıya taşır ve bulut oluşumu hızlanır. Yoğunlaşan kümülüs bulutları ve ani sıcaklık değişimleri sonucu yağmur ve dolu yağışı meydana gelir. Yoğun bulut tabakası elektrik ile yüklenir ve yoğun şimşek atlamaları oluşturur. Yoğun bulutlar ile kararan hava, şiddetli şimşekler eşliğinde yağmur ve dolu yağışına sebep olur ve ürkütücü bir hava olayı meydana getirir.
Hortumlar sıcaklık değişim hızı yüksek olduğu için genelde kara üzerinde meydana gelirler. Bazı durumlarda göl ya da deniz üzerinde oluşan hortumlar da vardır. Göl ve denizde oluşanlara su hortumları adı verilir. Eğer teknede ya da kıyıya yakın iseniz tehlikelidirler. Su hortumları kıyıya doğru hareket ederler. Genelde kıyıya yaklaştıklarında güçlerini kaybederler. Bu yüzden karada etkileri fazla olmaz bir süre sonra yok olurlar.
Ama su üzerindeyken tehlikelidirler.Kara üzerindeki hortumlar yukarıda bahsettiğimiz gibi farklı şekillerde meydana gelebilirler. Bu şekillerin sebebi hortumların şiddeti ve büyüklüğüdür. Bu kriterlere göre 1 ve 5 arasında sınıflandırılırlar. 5 seviyesi en şiddetli seviyedir ve bu seviyedeki hortumlar büyük yıkım gücüne sahiptirler. Tarihte ölçülen en büyük 5 seviyesindeki hortum Amerikanın Oklahama eyaletinde meydana gelmiştir ve hortum silindir çapının 1,5 kilometre genişliğinde olduğu ölçülmüştür.
